Ekfiilin temelde iki farklı görevi vardır.
A . İSİMLERE GELEREK YÜKLEM YAPMAK: Bazı cümlelerin yüklemi fiil değil, isim veya isim soylu kelimelerdir. İsimlere gelerek onları cümlenin yüklemi yapan -imek ekine ekfiil (ekeylem) denir. Ünsüz bir harfle biten kelimeden sonra -i ünlüsü düşer.
Bir başka deyişle: isim + idi + kişi eki
Örnek: Kitap okurum. (Bu cümlede yüklem oku- fiilidir.)
Çocuklar umudumuzdur. (Bu cümlede umut- kelimesi isimdir. -dur eki isime eklenip yüklem yapmıştır
Ekfiilin dört farklı kipte çekimi vardır.
1 . -di’ li geçmiş zamanı: -idim, -idin, – idi, -idik, -idiniz, -idiler
Örnek: Öğrenci-y-dim, öğrenci-y-din, öğrenci-y-di
Öğrenci-y-dik, öğrenci-y-diniz, öğrenci-y-diler
Sınıfımız ikinci katta-y-dı.
2 . -miş’li geçmiş zaman: -imişim, -imişsin, -imiş, -imişiz, -imişsiniz, -imişler
Örnek: bebek-mişim, bebekmiş-sin, bebek-miş
Bebek-mişiz, bebek-mişsiniz, bebek-mişler
Geçen hafta hasta-y-mışsın.
3 . Ekfiilin geniş zamanı: İsimlerin sonuna -dır eki ve kişi ekleriyle yapılır.
Örnek: Bu kalem-dir. Çok zeki-sin. Uzun boylu-lar.
Not: İyelik eki -ım, -ın ekleriyle karıştırılmamalı.
Örnek: kitab-ım ( iyelik eki)
Ben öğretmen-im. (ekfiilin geniş zamanı)
Not: Bazı cümlelerde -dır düşebilir.
Örnek: Atatürk iyi bir lider.
Annem melek gibi.
4 . Şart Kipi: -isem, -isen, -ise, -isek, iseniz, -iseler
Örnek: sporcu-y-sam, sporcu-u-san, sporcu-y-sa
Sporcu-y-sak, sporcu-y-sanız, sporcu-y-salar
Ekfiilin olumsuzu: değil sözcüğü kullanılarak yapılır.
Örnek: Ali çok beceriklidir.
Ali çok becerikli değildir.
En sevimli hayvan kedi değildir.
Bahçedeki ağaçlar elma değildir.
Ekfiilin soru şekli: Soru cümlesi yapılırken isim ile ek fiil arasına “mi” soru eki getirilir.
Örnek: Güzel midir?
Güzel miymiş?
