1. Eşanlam (Anlamdaş): Yazılışları farklı anlamları aynı olan sözcüklere denir.
Örnek: Öğrenci- talebe, siyah- kara, hikaye- öykü, şehir-kent, cevap- yanıt, siyah- kara …
2. Eşsesli (Sesteş): Yazılışları aynı anlamları farklı olan kelimelere denir.
Örnek: Yüz, gül, iç, ben, dal, kır, yaz, kaz, bin, aş, kız …
3. Zıt Anlam: Anlam bakımından birbirinin tersi olan kelimelere denir. (Anlam bakımında olumsuz kelimeler olmaz.)
Örnek: Kısa- uzun, aç- tok, iyi- kötü, aşağı- yukarı…
Yaptım- yapmadım, anladım anlamadım … (Zıt değil olumsuzdur.)
4. Ad Aktarması: Bir kelimeyi özellikle benzetme amacı olmadan yapılan benzetmelerdir.
Örnek: Bütün sınıf onu seçti. (Sınıftaki öğrenciler)
Bir tabak yedim. (Tabağın içindeki yenir)
Isınmak için sobayı yaktım. (içindekileri)
5. Dolaylama: Bir kelimeyle ifade edilebilecek bir varlığın birden çok sözcükle ifade edildiği anlamdır.
Örnek: Aslan (orman kıralı), sinema (beyaz perde), top (meşin yuvarlak), sanat güneşi ( Zeki Müren )
6. Özel- Genel Anlam: Sözcüklerin kapladıkları alana göre az ise özel, alan fazla, ise genel anlam denir.
Örnek: Papatya (özel), çiçek (genel), İlayda (özel), insanlar (genel)
Not: Özelden genele veya genelden özele sayılırken basamak atlanmamalıdır.
Örnek: Genelden özele sıralarsak: Dünya, Asya, Türkiye, Trabzon, Bahçecik, Yunus Emre Ortaokulu
7. Nicel-Nitel Anlam: Varlıkların sayılabilen, ölçülebilen özellikleri nicel anlam, ölçülemeyen özellikler nitel anlamdır.
Örnek: Bu kitap çok ağırmış. (Ağırlık ölçülebilir- nicel)
Sözleri çok ağırdı. (Ölçülemez nitel)
